Сообщений в теме: 3687

[Mercysoul]

По поводу тюрки на казахском можно прочесть отрывок из статьи Сейтжанова, Абай дәстүрі - түркі әдебиеті тарихындағы жаңашыл әдебиеттің бастауы: [Е.А. Бөкетов атындағы ҚарМУ-інде «Қазакстандағы Пушкин жылы, Ресейдегі Абай жылы: ұлттық ұқсастық және төзімділік мәселелері» тақырыбында семинар өткізілді] / Қ. Сейтжанов // Орталық Қазақстан. – 2007: "Тілді ұстарту, әдебиетті күшейту, көркейту орнына, тілді бұзған, аздырған; қазақтың тұтынған тілімен жазбай, шығарушылар: «Кітаби тіл», «Әдеби тіл» деп, ноғай тілімен, яки сарт тілімен жазған. Қазақтың тілінде басылған бұрынғы шығармаларды алып қарасақ, қазақ тілі болмай, қазақ пен ноғай тілінің араласқан қойыртпағы болып шығады. Ол қойыртпақ тіл қожалар, молдалар шығарған сөздерде ғана емес, қазақ молдаларының шығарған сөздерінде бар. Бұл кемшілік егер де баспа кітаптар жүзінде ғана болса, бастырған ноғайлар бұзды дер едік, олай емес, жазу солай екендігін қазақ молдаларының өз қолымен жазған жазулары көрсетеді», - дейді (қараңыз; Байтұрсынов А., Ақ жол: Өлеңдер мен тәржімелер, публицистикалық мақалалар және әдеби зерттеу. Алматы, Жалын, 1991). Ғұлама ғалымның «ноғай тілі», сарт тілі» деп шартты атап отырғаны Әлішер Науаилердің тілі. Яғни, шағатай тілі, дәлірек айтсақ, түркі халықтарына ортақ жазба әдеби тіл. Мейлі татар, ноғай, өзбек болсын, араларында аздаған диалектілік айырмалар бола тұрса да, бұл жазба әдеби тілдің сонау «Құтты Білік» дәуірінен жалғасып келе жатқан көркемдік-эстетикалық нормалары, стильдік өзегі ортақ. Діндар дәуір әдебиетінде қазақ ақындары өз шығармаларын «қазақтың тұтынған тілінде жазбай», ортақ жазба әдеби тілдің әсерімен қазақ тілін алалағанымен, қазақ әдебиеті бұл ортақ тілге, ортақ тілдегі әдеби үрдіске толығымен ауысып кеткен жоқ. Зерттеуші Т. Тебегенов Ахаңның пайымдауларын негізге ала отырып, бұл дәуір шығармаларының жанрлық сипатына қатысты «шығармалардың тақырыптық-идеялық нысанасы, мазмұны адамгершілік-имандылық жолы ретінде ұсыныла отырып, ақындар халық әдебиетінің ежелден қалыптасқан көңілге қонымды, құлаққа сіңімді түрлерін жаңғырта жалғастыра жырлаған»-дейді (қараңыз: Тебегенов Т.С. Халық ақындары шығармаларындағы әдебиеттер мен фольклор дәстүрі. Монография. Алматы, Білім, 2001, 134 б.). Демек, қайталай айтсақ, қазақ ақыны Шығыстан немесе шығыстық үлгідегі түркілік жазба әдеби дәстүрден қашанда түрді емес, мазмұнды, тақырыптық-идеялық бағытта үлгі алады. Бұл да болса, сыртқы ықпалдың аса күшейген кезінде де, ауызша әдебиеттен бастау алатын тарихи тамырынан ажырамаған ұлттық әдебиетіміздегі дәстүр сабақтастығы беріктігінің белгісі. Шығыстық әсерден, шығыстық үлгідегі Шағатай жазба әдебиетінің ықпалынан ұлттық поэзиямыздың ұлы белесі-Абай шығармашылығы да құр алақан емес". Поэтому если убрать всю те сартские, ирано-персидские и прочие наслоения, учитывая огузкие компоненты, лексика вполне понятна (опять же делаете сноску на реалии того времени). В этом смысле показателен Кодекс куманикус.

Сообщение отредактировал Mercysoul: 15.08.2010, 20:37:08

[Mercysoul]

А вот как в современном переложении звучит Кодекс куманикус

Biz oqurbiz an Stefandan, kim kop tozdi Tenri ucun. Tagi kop tanlar etti Tenrinin bolusmaqi bile. Qacan kop kun tozdi - sonrasmda tas bile taslap oldurdiler. Qacan am tas bile taslar edi, ol aytir edi yoqan baqip: «Korufuz! Men korermen kim kok barga acihp turur, dagi Xristus turur atasmm sag qolunda». Qacan am aytti - andan qatti ura basladilar, tizin cokup yugimdi. Dagm aytti: «Beyim Tenri, sen bosatgil, alar ki bilmezlernederler». Dagi aytti: «Beyim Tenri, menim trnim algil». Ol sozni ayyti da, canin Tenri eline berdi.
Bugun sekizinci kun agirlahq necik beyimiz Tenri an qiz Mariam'dan togdi. Bugun aytildi anm algisli ati - barcadan ustun, barcadan kuclu, barcadan tatli. «Yesus Xristus» bitik tilinse, Tatanja «qutqardaci». Ol kertidir barca elni qutqardaci. Kim ol atini konulde tutar, kerti konul birle sover - bizim tukenmez tirilik. Bizim egelik ol at icinde taparbiz kim - ol atini biz agirlasaq, sovsek, konulde tutsaq. Necik Tenri sover - dagi bizim cammizga yaxsi. Bolussm bizge Ata. Amen!

Біз оқимыз ән Стефаннан, кім көп тозды Тәңірі үшін. Тағы көп таңдар етті (таңдандырды) Тәңірінің болыспағыменен. Қашан көп күн тозды - соңырасында таспенен тастап өлтірді. Қашан әм (сол) таспен тастаған еді, ол айтқан еді жоғарыға бақып (бақшиыпқа төркіндес сөз):
"Көріңіз! Мен көргенмін кім көк барға ашып тұрған, тағы Христус тұр атасының сақ қолында". Қашан әм (соны) айтты - андан (одан да) қатты ұра бастады, тізесін шөгіп жүгінді. Тағы айтты: "Бейім, Тәңірім, сен босатқыл, олар білмейді не дегендерін". Тағы айтты: "Бейім Тәңірі, менің күнәмді алғыл". Ол созін айтты да, жаны Тәңірі еліне (игілігіне?) берді. Бүгін сегізінші күн ауыр (ардақты) нешік бейіміз Тәңірі ән қыз Мәриәмнан туды. Бүгін айтылды оның алғысты аты - баршадан үстін, баршада күшті, баршадан тәтті. "Йесус Христус" бітік тілінше. Татарша "Құтқарушы". Ол күрт барша елді құтқарушы. Кім ол айтты көңілде тұтар, күрт көңілмен сүйер - біздің түгенбес тірлік. Біздің игілік ол ат ішінде табармыз кім - ол атты біз ауырласақ (ардақтасақ), сүйсек, көңілде тұтсақ. Нешік Тәңірі сүйер - тағы біздің жанымызға жақсы. Болыссын бізді Ата. Әмин!

Мы читаем из [книги] святого Стефана, который много претерпел ради Бога. И сотворил много чудес с помощью Бога. Когда он протерпел много дней - после этого убили, побив камнями. Когда его забрасывали камнями, он говорил, глядя вверх: «Смотрите! Я вижу, что небо целиком прояснилось и Христос сидит справа от своего отца». Когда он это сказал - ещё сильнее стали бить, опустившись на колени, он поклонился. И снова заговорил: «Господь мой Бог, ты прости их грехи, ибо не ведают они, что творят». А потом сказал: «Господь мой Бог! Возьми мою душу!». Сказавши это слово, он отдал свою душу в руки Бога.

Сегодня пятый (?) день почитания того, как наш господь Бог от девы Марии родился. Сегодня поминалось его благословенное имя, которое выше всего, сильнее всего, слаще всего. «Иисус Христос» - это по книжному, по-татарски «Спаситель». Он воистину всех людей спас. Если мы его имя будем держать в сердце, от чистого сердца возлюбим -наша жизнь не прекратится. Наше богатство мы найдем в этом имени - если мы будем это имя уважать, любить, в сердце держать. И если Бог нас возлюбит - это для нашей души хорошо будет. Да поможет нам Отец! Аминь!

Как видно из текста. Почти 90% того, что написано можно понять. Эта лексика за исключением некоторых архаизмов вполне понятна. Так что вот вам чистый язык того времени без всякой поэзии, арабизмов, фарсизмов, и прочих измов, "инородных" элементов и всяких наслоений. А вы мне суете свою огузовщину, полную всякой ереси. Мы сейчас говорим о казахах. Стало быть о кипчаках, куманах, половцах. Делайте выводы. И, да, свои ухмылочки можете оставить глубоко при себе!

Сообщение отредактировал Mercysoul: 15.08.2010, 20:40:32

[Mercysoul]

Вы сами подтверждаете своим стихом однородность лексики. Кроме графического обозначения, все остальное, что называется as is.

Жылама, бикем, жылама!
Көзіңнің жасын булама!
Ұл боп тусаң әүөлдөн,
Сені мұндай қыла ма?

Бүркөндіріп коя ма,
Көздің жасын бояма,
Біз бермейік десек те
Мал бергенін қоя ма?

Ол кеңеске кірмессің,
Тұр десен де тұрмассың,
Өзің бөлек туған соң,
Жұртыңа тұлға болмассың.

Сен жылайсын үйім деп,
Жиғаным қызыл бұйім деп,
Әкең сенің ойлайды,
Отырған балама қыйын деп.

Сен де ойлайсын барсам деп,
Үйгө тұлға болсам деп,
Өз алдыма мал салып,
Адамшылық қурсам деп.

Ақша отауға кірсем деп,
Барша, манат кисем деп,
Тілеуің бикем алдың да;
Әлділеп бала сүйсөм деп.

Сәрсембі күні тойыңыз,
Құтты болса тойыңыз,
Тілеулі құтты тойыңда
Көп жылауды қойыңыз!

Мдя... Я с вас вообще оифгеваю. Вы прежде чем постить это подумали бы своей головой, что вы постите. Вы играете в мои ворота, и против себя!
При всех существовавших алфавитах казахский так корежился, что подчас и прочитать что написано было невозможно. Правила транскрипции тех времен естественно другие. Лексика самого языка сколько-нибудь значительных перемен не претерпела. Транскрипция и транслитерация это способы обозначения и соответственно прочтения. Лексика это совсем другое. Не путайте Божий дар с яичницей. И, да, вам надо почерпнуть многое из истории, так сказать, образоваться и в лексике и, прежде всего, в родном языке (если вы казах). Впредь, не сделав это, не постите такие глупые комменты. Только опозоритесь.

Сообщение отредактировал Mercysoul: 15.08.2010, 21:26:44

[Баян Байкин]

Спасибо за очередной пон...
По поводу Абая и ссылок на него, сами понимаете это из области мифов. Его "литературное" творчество для понимающих людей миф.
Во-первых, нет не одной рукописи его произведений или части произведения, хотя время уже было более менее цивилизованным.
Во-вторых по истории Кунанбаев был волостным судьей. Но записей о судебной практики нет. Хотя записи многих других сохранились....
В третьих, перерыл много литературы различных этнографов, которые объездили Казахскую степь вдоль и поперек во второй половине 19 века. Ими даны описания многих живших акынов, тексты и ноты песен тех лет. Но не один из них, не упоминает имени ни Абай, ни Ибрагим, ни Кунанбаев.
Поэтому Ваша ссылка на Абая, а тем более на Сеитжанова К.... (это случайно не Вы?)
Поэтому сначало нужно доказать, Абая, а потом приравнивать к Алишеру Н.

По поводу "Кодекс куманикус".
Во-первых. Какое непосредственное отношение он имеет к казахскому (причино-следственные связи, доказательства)
Во-вторых, Вы привели только часть текста. При прочтении более емких фрагментов возникают вопросы...
http://www.agatov.co.....t history.htm

Ну и на по следок от меня презент

Қүп jындан суң Бутай тигән бир ир тоуды,
Тиlі аның шикәр шигиllі татлы булды,
Ул әүlгә шу Бутай ханы булды,
Қазақ халығы Бутай әүlі исм қойды инді.

Урладылар Испан шәһәрнәң күп малын,
Испан кишиlәр биlдіlәр аларның әlин,
Хан әскәрмінән қоудырды бүдрәсін,
Қачып Һиндустан қырына кирдіlәр инді.


Һиндустан шәһәрінә қылдылар сәбәр,
Анда киlгәч jақшыларны сықтаттылар,
Һиндустанлар һәм аларға бирді кәбәр,
Ич мында jоуқ турмаң! Тидіlәр инді.

Андан Қабылдың қырына киlді алар,
Сулумлық қылып күп қан түгүп jаулаштылар,
Қабыл халығы оурыны тутып күп астылар,
Андан қачып Бухарада қундылар инді.

Бухара қырында алар турдулар,
Бурунғы jаманлығын таштамадылар,
Чыдыйлмый оурлығын халқ jыйлдылар,
Бухара хан әскәрмінән қоудырды инді.

Буjурду киlмәсінlәр Сырдан бирі,
Ул Сыр булсын аларның мәқам jирі,
Қашман jас анда jүрсүн Қазақ иlі,
Jоуқ jүрүп jаманлық күп қыларлар инді.

Киlіп аларға әскәрмінән Ақсақ Тимир,
Уатармын бүдрәңисні мин Тимир,
Қудаі бир тип расулуллаһі тигін,
Әйтмәсәң сині һәlақ қылармын инді.

Риза булды алар аның һүкүмінә,
Андан суң һәм кирдіlәр бу динінә,
Ич иман килтирдіlәр шу jирдә,
Ақсақ Тимир мусулман қылды аларны инді.

Оурлық мирас қалды аталардан,
Тиlәнчіlік мирас қалды инәlәрдә,
Jалған ант ишмәк зиналардан,
Ниғасыс һарамазадә тип әйттіlәр инді.

Сообщение отредактировал Баян Байкин: 15.08.2010, 21:35:03

[Баян Байкин]

Я с вас вообще оифгеваю. Вы прежде чем постить это подумали бы своей головой, что вы постите.
При всех существовавших алфавитах казахский так корежился, что подчас и прочитать что написано было невозможно. .....Только опозоритесь.

Вы это академику Радлову расскажите...

ни в одном другом тюркском языке старотюркский вспомогательный глагол "е" не сохранился и не развился столь хорошо, как в казахском

Да полностью с Вами согласен, сохранился и лежит.....
Настоящее время
Изначально
барав атман = барып етмын
В казахском
барып жатырмын = барып жатман - иду лежа, супер

[Mercysoul]

Я с вас вообще оифгеваю. Вы прежде чем постить это подумали бы своей головой, что вы постите.
При всех существовавших алфавитах казахский так корежился, что подчас и прочитать что написано было невозможно. .....Только опозоритесь.

Вы это академику Радлову расскажите...

ни в одном другом тюркском языке старотюркский вспомогательный глагол "е" не сохранился и не развился столь хорошо, как в казахском

Да полностью с Вами согласен, сохранился и лежит.....
Настоящее время
Изначально
барав атман = барып етмын
В казахском
барып жатырмын = барып жатман - иду лежа, супер

Приводя мне Радлова, вы думали своими мозгами. Но, судя по всему, они у вас... кхм... как бы сказать помягче... В общем вы некомпетенты по-настоящему ни в одном вопросе, поэтому вы мне не интересны.
К сведению - барып едим. А жатырмын это из другой оперы.
Я вам повторяю, если вы не гу-гу ни в чем, лучше уж ничего не пишите. Хоть посмешищем не будете.

[Mercysoul]

И, да, скажите кто вы по национальности? Сомневаюсь, что казах. Казахи так как вы не разговаривают. У вас ментальность не казахская. Или вы тотальный манкурт. По поводу написания. Как известно у нас была разная письменность. Это и арабский алфавит, и жәдіше, и төтеше, это и латиница, близкая в каком-то роде к турецкой, и кирилицы. Везде есть различия. А теперь представьте, если мы перейдем опять на латиницу, и скажем лет эдак через 300-400, после очередной волны манкуртизации и попыток уничтожения народной памяти и всего казахского, как вы думаете смогли бы наши потомки прочитать правильно сегодняшние тексты?

На счет Абая, я удивляюсь вашему синдрому. Вы спорите официально со всей историей и со всеми учеными? Никак обострение! Рукописи Абая есть, да и сам он писал: "Наконец решил: бумага и чернила станут отныне моим утешением, буду записывать свои мысли. Если кто найдет в них нужное для себя слово, пусть перепишет или запомнит. Окажутся не нужными мои слова людям — останутся при мне. И нет у меня теперь иных забот".
Все. Своими словами вы доказали свою тотальную невежественность! Так что, сударь, это полный гон! Я с людьми, у которых воспалено сознание, не разговариваю! Найдите каких-нибудь дурачков, близких вам по духу, и втирайте им ваши больные фантазии. По всем постам я вас рву как тузик грелку. А вы продолжаете гнуть свою кривую линию. Ну что ж, если слова разума для вас ничего не значат (или вы не способны уяснить их ), то, как говориться, флаг вам в руки и на шею барабан.

[Баян Байкин]

На счет Абая, я удивляюсь вашему синдрому. Вы спорите официально со всей историей и со всеми учеными? Никак обострение! Рукописи Абая есть, да и сам он писал: "Наконец решил: бумага и чернила станут отныне моим утешением, буду записывать свои мысли. Если кто найдет в них нужное для себя слово, пусть перепишет или запомнит. Окажутся не нужными мои слова людям — останутся при мне. И нет у меня теперь иных забот".
Все. Своими словами вы доказали свою тотальную невежественность! Так что, сударь, это полный гон! Я с людьми, у которых воспалено сознание, не разговариваю! Найдите каких-нибудь дурачков, близких вам по духу, и втирайте им ваши больные фантазии. По всем постам я вас рву как тузик грелку. А вы продолжаете гнуть свою кривую линию. Ну что ж, если слова разума для вас ничего не значат (или вы не способны уяснить их ), то, как говориться, флаг вам в руки и на шею барабан.

Успокойтесь и не нервничайте. Не нужно со мной разговаривать, отдам я Вам ваши игрушки.

Предлагаю вашему вниманию статью о проблемах Казахской филологии (Абаяведения). В ней идет научная полемика о подлинности, нет не рукописей Абая, а якобы копий рукописей Абая. Эти копии собраны разными людьми, хорошо бы они совпадали и были идентичными, но увы. Кроме того ученные работают не с оригиналами копий, а с копиями копий оригиналов, из-за чего при каждом переписывании наслоилось столько отсебятины копировщиков, что увы....филологам (Абаяведам) среди всего этого обилия нужно найти оригинал Абая, но доказать это....................
Впрочем вот статья.

Абайтанудың қазіргі көкейкесті мәселелерінің бір парасы - ақын өлеңдерінің мәтіннамасына байланысты байыбын таппаған тұстары. Автордың түпнұсқалық қолжазбасы сақталмағандықтан, бұл мәселенің шешілуі күрделі болуы - заңдылық. Біздің ойымызша, Абай шығармаларының мәтіннамасы мен ақынның шығармашылық лабораториясы арасында үзілмес байланыс бар. Демек, қазір жарық көріп жүрген шығармалардың мәтінін қалың оқырманға белгісіз, ертеректе жиналып, ғылым игілігіне қосылмаған нұсқалармен салыстыра зерттеу жемісті болар еді.
Абайдың көзі тірісінде жарық көрген шығармалары қатарында «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ...» және «Қансонарда бүркітші шығады аңға...» деп басталатын екі өлеңі де ғылым үшін аса қымбат нұсқалар.
Бұл өлеңдер 1897 жылы Қазанда басылып шыққан «Князь білән Зағида» деген қиссаның мәтінінен табылған. «Кітапты бастырушы Бектұрған Сиқымбайұлы, өлең етуші - Жанұзақ ақын» деп көрсетілген. Бұл нұсқаларды ғылыми айналымға енгізген көрнекті баспасөз және әдебиет тарихшысы Үшкөлтай Сүбханбердина, мәтіндерді талдап, түсінік берген профессор Мекемтас Мырзахметов [1, 6-8 бб ]. Қисса тініне жымдастырыла қосылып, басты кейіпкерлер Князь деген жігіт пен Зағипа деген қыздың жұмбақ айтысы түрінде тұтас берілген бұл екі өлеңнің авторы қазақ ақыны Абай екені айтылмайды. «Қиссадағы өлеңде кездесетін өзгерістер, өлең жолдарындағы сөздердің орнын ауыстырулар, «кейінгі автордың» өзінше «жаңа жолдар» қосуы мұнда жиі кездеседі»[1, 8 б].
Зерттеуші М.Мырзахметов Абайдың шығармаларының қиссаға қосылғанда едәуір өзгеріске ұшырауына байланысты былай деп жазады: «...Сиқымбайұлының Абай өлеңінің гармониясын бұзып, өзінше омбылап жүруіне, өлең жолдарын көбірек ауыстыруына қарағанда бұл екі өлең кітап авторының қолына ел аузынан, бірден-бірге жеткен тәрізді»[1, 8 б]. Бұл пікірдің негізсіз емес екендігін айта отырып, толық келіспейтін де жайымыз бар. Мәселенің басын ашу үшін қиссаға қосылып басылған нұсқа мен өзімізге мәлім нұсқаны салыстыра отырып, тереңірек зерттеу қажет. Сонда ғана ақынның көзі тірісінде кітап болып, жұртқа тараған бұл екі шығарманың қадіріне жетуге болады.

Сообщение отредактировал Баян Байкин: 16.08.2010, 00:46:21

[Баян Байкин]

Әдетте, әр уақытта басылған нұсқалардағы айырмашылықтар туралы сөз еткенде көшіруші немесе бастырушы айыпты болып жүреді. Абайдың өз қолымен жазып қалдырған, түзеген, мінеген қолтаңбасы жоқ екені, Абайдың ақындық лабораториясының ерекшеліктері еске алынбайды. Демек, бұрынғы және қазіргі нұсқаларды салыстыра бағалағанда, бірыңғай бастырушыны жазғырмай, бастырушының қолында болған нұсқаның да қасиеттерін, өлеңдік үздік өрнектерін де байқап, ескеріп отырған жөн.
Біздің салыстыра зерттеуіміз осы бағытта. Қиссадағы «Сынағандағы аттың сыны» деген тақырыппен басылған нұсқаны «Қиссада», ал 1995 жылғы академиялық жинақтағы өлеңді «Жинақта» деп алдық.
Сонымен:
Қиссада: Шоқпардай кекілі бар, қамыс құлақ,
Қой мойын, қоян жақты бөкен қабақ

Жинақта: ... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Қой мойынды, қоян жақ, бөкен қабақ.

Буын саны түгел, тек «ты» жалғауы жинақта «мойынды» болып қосылған. Өлеңдік қасиеті бұзылмағандықтан, бастырушы өзгерткен жағдайдың өзінде кешіріммен қарауға әбден болады.
Қиссада: Шығыңқы ауыз-омыртқасы жалы майда,
Үзіліп ойлық желке тұрса сағақ.

Жинақта: Ауыз омыртқа шығыңқы, майда жалды,
Ой желке үңірейген болса сағақ.
Әрине, қиссадағы сурет солғындау. Бірақ, «сағағынан үзілген» тіркес те осал емес, «үңірейген сағақтың» бейнелілігі күштірек болса да, ұғымға қиындау.
Көрнекті абайтанушы ғалым Қайым Мұхаметханов та «Ой желке, үңірейген болса сағақ»,- деген жолға күдік келтіреді [2, 49 б]. Күдік келтіреді де, Сәдуақас Шормановтың нұсқасымен келісе отырып, осы жол:
«... Үзіліп ойдық желке, тұрса сағақ»,- түрінде өлеңнің бойында, өз орнында тұр деп санайды.
Демек, біздің топшылауымыз негізсіз емес.
Біраз шегініс жасап, Абай өлеңдерін жазып алған Сәдуақас Шорманов және оның қолжазбасы туралы мағлұмат бере кетсек артық емес. Әрине, бұл - Абай шығармаларының текстологиясы жөніндегі пікірімізді дәлелдейтін бірден-бір дәлел деген сөз болмаса керек.
Сәдуақас Мұсаұлы Шорманов жан-жақты білімді, Шығыс-Батыс әдебиеті мен мәдениетін жақсы білетін, қазақ әдебиетінің қадір-қасиетіне жетік маман десе болғандай тұлға екеніне академик Әлкей Марғұлан куәлік етеді [3]. Әлекеңнің көрсетуіне қарағанда, Абайдың тұрғыласы әрі жақсы таныс, құдандалы азамат Сәдуақас Шорманов Абай өлеңдерін ерте бастан-ақ жазып алып, жинап жүрген.
Сол Сәдуақас Петербургке бір барған сапарында, 1897 жылы Абай өлеңдері жазылған дәптерді «Петербург университетінің профессоры, шығыстанушы, қазақ тілі мен әдебиетін зерттеуші ғалым П.М.Мелиоранскийге сыйға тартқан. Қазір (1963 ж.-З.Т.) бұл дәптер Салтыков-Щедрин атындағы кітапханада академик А.Н.Самойловичтің архивінде сақтаулы тұр» [3].
Әлекең С.Шорманов қолжазбаларына, ол жинаған Абай өлеңдерінің мәтіні дұрыстығына кепіл бере жазған. «Сәдуақастың жазбаларында Абайдың 17 өлеңі бар. Жалпы көлемі - 576 жол». Солардың ішінде біз қарастырып, тексеріп отырған екі өлең бар.
1995 жылғы академиялық жинақты құрастырушылардың көз жеткізуіне қарағанда «Сәдуақас қолжазбасындағы Абай өлеңдерін жинақтарда басылған нұсқаларымен салыстырғанда, ақын сөздерінің көпшілігі Сәдуақас қолжазбасында дәл беріліп, дұрыс жазылғаны анық байқалады» [4, 249 б].
http://www.abai.kz/c...a-tolgan-kandai

[Mercysoul]

Ахахахахаа мдааа... тяжелый случай, однако!

[Баян Байкин]

Ахахахахаа мдааа... тяжелый случай, однако!

Агай! Есиниз дурус па? Жардем шакырайн...ба?

[Lya-lya-fa]

сумдык, сыздерге не болган?

[Mercysoul]

Агай! Есиниз дурус па? Жардем шакырайн...ба?

Жоқ, інішек, осы сен айтқан ойыншықтарым маған бір жәрдем)). Олармен тек білімі, ақылы өсіп-жеткен адам ойнай біледі. Һәм солардан жанына дауа алады. Ал сенің андағыңдай құсықтарыңды көрген сайын өлгенше күлгім келеді. Айып етпе. Ендігіден, бар ғой, кішкене есіңді жиып, әлдекімге мазақ болмай, күбінбей, тартыспай салиқалы ұстана білсең ше! Нұр үстінен нұр дегендей...
Тағы қосарым, әлгі айтқандарыңды Абай атамыздың әруағы есіте тұғын жерде аунар ма еді, әлде қуанар ма еді? Осыны көкейіңе түйіп, ойлан, қазақ бауырым. Одан кейін Абайдың өз қолымен жазған Ғақлияларымен танысып шық... Саған бір сауап та болатын шығар... Әсілінде бұйрық райдан бастап, Абайға жала жабатын бәле бірдеңелерге көшу ер жігіттің абыройын көтермейді. Осыны да ұғынып ал. Сосын, дау-тартыстың да жақсысы да, жаманы да, өнерлісі де, өлерлісі де бар. Дұрыс сын көзіңді ашып, есіңді оятады. Тек ұғына алсаң соны. Қатындай жармасып, әрбір сын айтылып, батқан сайын ұтылуыңды мойындамай, сиыршылау - бұл сенің әлсіздігіңді білдіреді. Жалпы, сенімен дауласатындай менің ауруым жоқ. Сөзімнің куәсі мен келтірген дәлелдерімде.

[sotrud_nik]

А Линукс на казахском никто использовать не хочет?

Или хотя бы браузер Mozilla Firefox на казахском?

[Баян Байкин]

Жоқ, інішек, осы сен айтқан ойыншықтарым маған бір жәрдем)). Олармен тек білімі, ақылы өсіп-жеткен адам ойнай біледі. Һәм солардан жанына дауа алады. Ал сенің андағыңдай құсықтарыңды көрген сайын өлгенше күлгім келеді. Айып етпе. Ендігіден, бар ғой, кішкене есіңді жиып, әлдекімге мазақ болмай, күбінбей, тартыспай салиқалы ұстана білсең ше! Нұр үстінен нұр дегендей...
Тағы қосарым, әлгі айтқандарыңды Абай атамыздың әруағы есіте тұғын жерде аунар ма еді, әлде қуанар ма еді? Осыны көкейіңе түйіп, ойлан, қазақ бауырым. Одан кейін Абайдың өз қолымен жазған Ғақлияларымен танысып шық... Саған бір сауап та болатын шығар... Әсілінде бұйрық райдан бастап, Абайға жала жабатын бәле бірдеңелерге көшу ер жігіттің абыройын көтермейді. Осыны да ұғынып ал. Сосын, дау-тартыстың да жақсысы да, жаманы да, өнерлісі де, өлерлісі де бар. Дұрыс сын көзіңді ашып, есіңді оятады. Тек ұғына алсаң соны. Қатындай жармасып, әрбір сын айтылып, батқан сайын ұтылуыңды мойындамай, сиыршылау - бұл сенің әлсіздігіңді білдіреді. Жалпы, сенімен дауласатындай менің ауруым жоқ. Сөзімнің куәсі мен келтірген дәлелдерімде.

Тузик Агай, Я думаю ваша писанина опять не по адресу. У той статьи про копии, копий рукописей Абая есть конкретный автор - Зарқын Сыздықұлы Тайшыбай, филология ғылымдарының кандидаты, М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің профессоры. Я думаю, с Вашим академическим образованием, человек который никогда в глаза не видел не трудов Милиоранского, ни Радлова (судя по вашим высказываниям "Конечно как не помнить те киргиз-кайсацкие времена, когда составлялась уч. литра такого толка." или "Если это тот источник, о котором вы говорили, - опять-таки, это очень четко указывает на то, кем является составитель."). Ваши попытки редактировать Радлова??? "Дж" на "ж", "э" на "е".
"въ киргизскомъ поднарЪчiи восточной степи звук "дж" (ж), предшествующее "д" ясно слышно. Г. Ильминскiй вместо "дж" пишетъ ж; изъ этого видно, что предзвучiе "д" исчезло въ западной степи. У Восточныхъ Киргизовъ "ж" встрЪчается только срединЪ иноземныхъ словъ, вместо "Джимъ" (арабская)"
"Киргизы, которыхъ я слышалъ, говорят "е", только на первомъ слогЪ." т.е во всех остальных слогах "а" мягкое краткое как мною написано изначально....
Для Вас "Нацпатов" научным доказательством является - сам он писал: "Наконец решил: бумага и чернила станут отныне моим утешением, буду записывать свои мысли. Если кто найдет в них нужное для себя слово, пусть перепишет или запомнит. Окажутся не нужными мои слова людям — останутся при мне. И нет у меня теперь иных забот". Надеюсь эти Ваши нацпатовские аргументы будут сохранены в музеях и архивах Лондана, Парижа, СПб и Иллинойсе... как рукописи Алишера Н.
Нацпаты учитесь спорить, ищите аргументацию и доказательства...
Сендердин кекректериниз бизге - кок тиын...

[serezniy chelovek]

всем привет! люди не читал тему, но примерно понял что здесь обсуждают...

честно говоря хочу высказаться на счет передачи на телеканале АЛМАТА, убивает меня ведущая и вся передача про казахский язык, где они ходят по организациям и заставляют вывешивать объявления на казахском языке....идея хорошая но они с таким мамбетизмом это делают и с такой агрессией что мне стыдно что есть такие передачи у нас в казахстане. хотелось бы услышать и ваше мнение по поводу этого

если у вас возникнет вопрос кто я по национальности, то я казах, и учился в казахской школе

[kde77]

Не товарищи, остановитесь! Была нормальная темка, во что вы ее превращаете? Читаем, что написал топикстартер "Наверное нельзя не заметить что государственный язык все больше входит в нашу жизнь, и постепенно приобретает свой официальный статус в реальной жизни. Но безусловно без народной поддержки это вряд ли получиться, но по многим причинам существуют поколения в кз которые не сильны в казахском. Возможно у кого-то есть вопросы по каз.языку, по грамматике, лексике, отдельным словам, фразам. Вообщем выкладывайте, не стесняйтесь". Давайте, все-таки вот в этом русле и продолжать, а злободневные темы, которые потом, через десяток сообщений модератор прикроет, давайте писать в отдельных темах.

[serezniy chelovek]

хорошо, зачем перевели слово декларация?

[Дронго]

А Линукс на казахском никто использовать не хочет?

Или хотя бы браузер Mozilla Firefox на казахском?

Мозилланың дистрибутиві бар ма? лақтырсаш!

[Mercysoul]

Во-первых, Тузика в зеркале увидишь. Во-вторых, в том, что ты профан, псевдо-историк, лингвист от сохи ты уже доказал не раз. В первый раз ты обделался со своим "шы", тебе и в голову не приходило, что есть явления омонимии, омографии, омоформ. Ты промолчал и сменил тему. Во второй раз, ты обделался с императивом. В тертий раз ты обделался с историей, графикой и лексикой. В целом, ты не сохраняешь последовательность рассуждений. То ты бросаешься с императива, на звучание, не доведя тему про императив до логического завершения, поскольку проиграл и в этом. То ты перепрыгиваешь со звучания на Абая. И так везде. Ты и сейчас продолжаешь обделываться. А знаешь почему? Я не беру в расчет то, что ты даже дискуссию не умеешь вести. Потому, что ты не умеешь логически мыслить. У тебя нет сколь-нибудь логические последовательной аргументации. И доводы твои я рублю один за другим.
Вот тебе наглядное подтверждение. Во-первых, дядя ты опять путаешь звуки, слова и графическое обозначение слов. Почитай выше. Мы говорим о лексике. Но по-видимому твоих мозгов, чтобы понять это не хватает. Так что скройся, твои жалкие потуги у меня, кроме смеха ничего не вызывают. Учись, малыш (и не только спору). Далее, вот ты приводишь ссылку Ильминского (сам то не способен сгенерировать что-то свое, вот и питаешься чужими трудами) и там такие слова "Восточныхъ", "Киргизовъ", "срединЪ", "словъ", "предзвучiе". Вот теперь если мы будем брать твои глупые доводы в расчет, то стало быть сегодняшний русский язык не имеет никакого отношения к русскому языку того времени, ввиду того, что сегодня вышеозначенные слова пишутся сейчас как "восточных", "киргизов", "предзвучие" и т.п. До тебя никак не дойдет, что слова и система их обозначения это разные вещи. Тот язык был русским языком, и сейчас он остается таковым. Но ты бы поспорил, поскольку вЪ это не то же самое, что в. Далее, Я могу написать "ты дурак" по-русски или "ty durak" по-английски, или еще как-нибудь. Но никакая граф. система не сможет передать характерную фонетику русского. Она передаст приблизительно. Но от того как бы слова не звучали, как бы они не писались, как бы они ни карежились фонетически, они не перестают быть теми же самыми словами. Тебе как маленькому надо все разжевывать, ибо даже до этого ты додуматься не можешь. Что самое печальное. ты даже это проглотить не можешь. Далее, вот тебе ответ по поводу твоего "дж": "В казахском языке выступает аффриката "дж" (слитный, звонкий, зубной), но этот звук не является фонемой, т.е. не употребляется как смыслоразличительный звук, поэтому в современном алфавите нет особого знака и для его изображения" (Махмудов Х., Мусабаев Г., Казахско-русский словарь. Алма-Ата: Гл. ред. Каз. сов. энцикл., 1989-480 с.). Более того, Алматинцы, Чимкентцы (и не только, казахи многих регионов) все сплошь чикают да джэкают. Но тебе это ни о чем не скажет. Ты у нас ого-го! Вооружен Мелиоранским, Ильминским, и прочими. Опровергаешь само существование трудов Абая. А может быть Абай - это вообще вымышленная нацпатами личность? Хех, вареных щей мастер, иди учись, лечись. Причем долго и основательно. А то у тебя мозги совсем промыты, что от них почти ничего не осталось, тем более казахского. Так, что отдыхай. Да, кстати, можешь считать меня нацоинал-патриотом, ибо я люблю мою родину, в отличие от тебя. На этом ставлю последнюю жирную точку.